Amaca Uygun Çadır Seçimi

Çadır seçiminiz, çadırı hangi amaçla, kaç kişi ve nerede kullanacağınızla doğrudan bağlantılıdır. Kullanma amaçlarınıza göre sizi birden fazla çadırın tatmin edebileceği durumlar olacaktır. Hatta birden fazla çadır bulundurarak farklı amaçlarınıza göre değişerek kullanmak da iyi bir çözüm olabilir.

Farklı amaçlara göre çadır seçimi yapmak için birçok şeyi göz önüne almalısınız. Genel olarak çadırları gruplayarak anlatmaya başlayabiliriz.

Çadırlar genel olarak ikiye ayrılabilirler: tek katlı ve çift katlı çadırlar. Tek katlı olan çadırlar Gore-tex veya benzeri nefes alabilen malzemelerden yapılmış çadırlardır ve bunlar hakkında detaylı bilgi aşağıda anlatılacaktır. Tek katlı ve su geçirmeyen bir çadırın içindeki su buharı dışarı çıkamayıp içeriyi ıslatacağından günümüzde kullanılan çadırların çoğu çift katlıdır. İçte nefes alabilen kumaştan ve kullanım alanını çevreleyen bir iç tente, dışta ise su geçirmeyen bir dış tente olacaktır. Dış tente su ve rüzgar geçirmeyen bir kumaştan yapılmıştır ve yerin birkaç santimetre üstüne kadar gelir. Bu alttaki boşluk içerideki su buharının çıkması için gereklidir. Yağmurlu havalarda dış tentenin iç tarafındaki yoğunlaşma artacağından çadırın su geçirdiği sanılabilir.

İç tentenin görevi dış tentenin altında tamamen kuru bir kullanım alanı yaratmaktır. İç tentenin taban kısmı su geçirmez bir malzemeden yapılmalı ve kenarlarda yerden 15 cm. yükseğe kadar devam etmelidir. Bu ıslak ve çamurlu koşullarda çok işe yarayacaktır. İç tentenin yan duvarları ve tabanı nefes alabilen bir malzemeden yapılmıştır ve su buharının dışarı çıkmasına izin verirler. Bu kumaşlar genelde sık dokulu olurlar ve dış tenteden damlayabilecek suların içeriye sızmasını engelleyebilmelidirler.

Dış tente ve iç tente arasındaki hava boşluğunun korunması önemlidir. Eğer bu mesafe azsa ve içeriden biri iç tenteye değerse iç ve dış tente birbirine temas edebilir, bu da iç tentenin ıslanmasına sebep olabilir. Bu problem çadır kurulduğunda, iç ve dış tentelerin gergin durmasını sağlamakla önlenebilir.

Çadırın boyutları

Çadırın kullanacağımız bölümü iç kısmı olduğundan, çadır seçerken dikkate alınacak boyutlar da iç boyutlardır. Orta boyda bir insanın normal boyutlarda bir matta (185 cm x 45 cm) uyuması mümkünse de, genelde uyku tulumu yanlardan taşacaktır. Bu yüzden çadır boyutunuzu seçerken içine kaç mat sığacağına göre bir hesap yapmayın. Çok sıkışık yatmak istemiyorsanız kişi başına en az 55 cm ve her iki yanda çadıra temas etmemek için 5'er cm bırakın. Üçgen çadırlarda ve yan duvarları eğimli çadırlarda bu mesafe 15 cm civarında olmalıdır. Çadırda daha rahat edebilmek için, içinde yatan kişilerin başları farklı yönlerde kalacak şekilde yatmaları da sık uygulanan bir yöntemdir. Çadırın uzunluğunu seçerken, yastık ve giysiler için, kendi boyunuza en az 15 cm ekleyiniz. Bagajları olmayan çadırlar için ise en az 20 cm eklemelisiniz. Çok uzun boylular için eni geniş bir çadır alarak çapraz yatmakta bir çözümdür.

Genellikle çadır aldığınız yerden çadırın kaç kişilik olduğunu öğrenebilirsiniz. Fakat bu sayı sizin çadırı kullanma ihtiyaçlarınıza göre ve kullanma zamanlarınıza göre değişebilecek bir sayıdır genellikle ±1 kişi oynayabilir.

Çadır yüksekliği de konfor için önemli özelliklerden biridir. İdeal yüksekliği bulmak için bağdaş kurup oturun ve bir arkadaşınıza yüksekliğinizi ölçtürün. Bu bir dome çadırda ihtiyacınız olacak minimum yüksekliktir. Üçgen çadırlarda bu mesafeye en az 10 cm. ekleyin.

Bagajlar ve Girişler

Çadırların bir ya da iki bagajı olabileceği gibi bagajı olmayan veya çok küçük tutulan çadırlarda bulunabilir. Çadırın bagajları farklı amaçlarla kullanılmak üzere üretilirler. Çadırın içinde fazladan su buharı oluşmasını önlemek, muhtemel taşma veya devrilmelerle malzememizin kirlenmesini engellemek ve en önemlisi çadırımızın alev alması riskini azaltmak için yemeklerinizi çadırın dışında pişirmeyi tercih etmelisiniz; buna rağmen soğuk, rüzgarlı ya da yağışlı havalarda çadırın içinde pişirilmesi ve yenmesi gerektiği durumlarda çadırın giriş kısmındaki bagaj kullanılmalıdır. Böylece dökülen bir şey olursa toprağa/kara dökülecek, tencere ve ocak gibi mutfak malzemeleri de diğer malzemelerimizden ayrı duracaktır. Unutmayın; ocağı çadırda kullanmak tehlikelidir. Mümkünse çabuk ulaşabileceğiniz bir yerde çadırın alev alması durumunda çadırı kesip dışarı çıkabilmek için kullanacağınız bir çakı bulundurunuz. Tanımadığınız ocakları asla çadırda kullanmayın.

Çadırınızın bagajını, kötü havalarda yemek pişirmek dışında, ıslak ve kirli malzemelerinizi ve çantanızı koymak için de kullanabilirsiniz. Çadırın içi yeterince büyük değilse tüm malzemenizin bagajda saklanması gerekebilir ki bu durumda kuru ve temiz malzemeleri korumaya dikkat etmelisiniz. Yemek yaparken eşyalarınızla aynı bagajda yemek yapmak istemezseniz çift bagajlı bir çadır almanız işinize yarayacaktır.

Eğer çadırınızı kötü hava şartlarında bir geceden fazla kullanmanız gerekecekse - ki dağcılık ve kış kampçılığında bu sık sık olmaktadır - alabileceğiniz en hafif ve en küçük çadır yerine biraz daha büyük ve ağır bir çadır almalısınız.

Çadır girişlerinin ikinci görevleri çadırdaki havalandırmayı sağlamaktır. Kışın kullanacağımız çadırlarda daha fazla bagaj alanı olması, havalandırmanın daha rahat sağlanabilmesi ve giriş çıkışın daha kolay olması için çift giriş ve bagaj olması daha iyidir. Çift girişli çadırlarda iki giriş aynı anda belli bir miktar açılarak çadırın içinde kontrollü bir hava dolaşımı sağlanabilir ve böylece içerideki su buharının dışarı atılması kolaylaşır. Bazı çadırlarda havalandırmayı sağlamak için çadır duvarında korumalı bir havalandırma deliği de eklenebilir.

Çoğu çadırda giriş kısmının rüzgardan en az etkilenen yöne bakması gerekir. Böylece rüzgarlı ve yağışlı havalarda girişin kullanılması kolaylaşacaktır.

Çadırlardaki bagaj kısımları çubuklu ya da çubuksuz şekilde olabilir. Çubuklu bagaja sahip çadırlar daha ağır olmakla birlikte bagaj alanları ve yükseklikleri daha fazladır ve bu tip çadırlara giriş çıkış daha kolaydır.

Çadır Dizaynları

Daha önce de bahsedildiği gibi piyasada birçok değişik dizaynda çadır vardır. Bu çadırlardan en belirgin olanlar aşağıda anlatılmıştır.

Üçgen çadırlar

Üçgen çadırlarda çadırın başında ve sonunda iki çubuk bulunur. Bu çadırlar adından da anlaşıldığı gibi üçgen profile sahiptirler; genelde kampçılık amaçlı kullanılırlar ve süratli rüzgarlara karşı dayanıklı değillerdir. Bu çadırları kurabilmek için çadırı en az sekiz noktadan sabitlemek gerekir. Yurt dışında A tipi çubuklara sahip ve kış faaliyetlerinde de rahatlıkla kullanılabilecek üçgen çadırlar mevcuttur.

Tünel Çadırlar

Bu çadırlar bir bakıma üçgen çadırların geliştirilmişleridir. Şekil olarak tünel şeklindedirler ve her iki ucunda U şeklinde iki pol vardır. Pollerin şekilleri dolayısıyla iç hacimleri daha fazladır. Tünel çadırların üç pole sahip olanları da vardır ki bunlar rüzgara karşı daha dayanıklı olduğundan kış kullanımına daha uygundurlar. Tünel tipi çadırları kurabilmek için de en azından çadırı dört noktadan sabitlemek gerekecektir.

Dome (kubbe tipi) çadırlar

Dome tipi çadırların basit modelleri çadırın tepesinde kesişen iki esnek polden oluşmaktadır. Bu çadırların hacimleri geniştir ve yemek yapmayı ve giriş çıkışı kolaylaştıracak geniş girişleri vardır. Bu çadırlarda rüzgar altında esneyen fakat kırılmayan poller kullanılır.

İkinci tip dome çadırlar geodesic dome dediğimiz çadırlardır. Geodesic dome çadırlarda ise ikiden fazla sayıda pol kullanılmakta ve pollerin tek bir nokta yerine birden fazla noktada kesişmesi sağlanmaktadır.Dış tente ve iç tentenin her ikisine de destek verildiğinden dizaynın stabilitesi arttırılmıştır.

Bu tip çadırlar yapı özellikleri nedeniyle rüzgara en dayanıklı çadırlardır. Buna rağmen genelde bagaj rüzgarın aksi yönünde kalacak şekilde kurulurlar. Bu tip çadırların normal şartlarda çok fazla yerden sabitlenmeleri gerekmemektedir.

Araziye Uygunluk

Çadırın kurulduğu arazi çadırın performansını etkileyen unsurlardan biridir. Bazı çadırlarda dış tentenin gerginliğini sağlamak ve çadırın ayakta durabilmesi için kazıkların belirli aralıklarla çakılmış olması gerekmektedir (üçgen çadırlar). Çadırı kurabilmek ve dış tenteyi gerginleştirebilmek için bu kazıkların tam olarak doğru yere çakılması gerekir ki taşlık bir arazide bu mümkün olmayacaktır. Gergi iplerinin tam olarak belli bir yere yerleştirilmesi gerekmediğinden, gerginliğini bunlarla sağlayan çadırlar daha bozuk arazilere kurulabilirler.

Dağlarda çadırımızı yerin eğimine ve durumuna göre kurmamız gerekeceğinden çadırı rüzgara karşı en dirençli olacağı pozisyonda kurabilmek mümkün olmayabilir. Çadırı kazıklarla sabitleyebilmek çok zor olabileceğinden çadırımızın kendi başına ayakta durabilmesi gerekir. Bu yüzden dağ çadırları her yönden gelebilecek rüzgarlara karşı dayanıklı olmalıdırlar. Bu bakımdan almak istediğiniz çadırın bu özelliklerine ve kullanmak istedğiniz koşullara dikkat ederek çadırınızı seçmelisiniz.

Bazı çadırlarda kar etekleri bulunur. Bunlar 30 cm. eninde ve çadırın kenarlarına dikilmiş parçalardır. Bu çadırlar genelde yüksek irtifa kullanımı için tercih edilirler.

Kumaşlar ve Dikişler

Çoğu çadırın dış tenteleri hafif, dayanıklı, su geçirmez ve az yer kaplayan bir malzeme olan poliüretan kaplanmış naylondan yapılmıştır. Fakat naylon, güneşin ultraviyole ışınlarından etkilenir ve zamanla dayanıklılığını kaybeder. Kaliteli çadırlar genelde bundan az etkilenmesi için işlem görmüşlerse de bu işlemin etkisi de sınırlıdır.

Dış tentelerde aranabilecek özelliklerden biri de dikişlerinin bantlı olmasıdır. Bu dikişlerin boydan boya su geçirmez ince bir şerit tarafından kaplanmış olmalıdır. Bantlama işlemi dikişlerin su geçirmesini önlemekle birlikte bandın kumaşa birleştirilmesi için yüksek ısılar gerektiğinden kumaşın dayanıklılığını azaltmaktadır. Bu yüzden dikişi bantlanmamış çadırlar tercih edilebilir. Bu tip çadırlarda dikişleri su geçirmezliği sağlayan bir tür yağ olan "seam sealant" kullanılabilir.

Çadırların iç tenteleri daha hafif ve daha seyrek dokumalı naylon, pamuklu ya da pamuk polyester karışımı bir kumaştan olabilir. Çadır tabanları da genelde poliüretan ya da su geçirmeyecek başka bir maddeyle kaplanmış naylondur. Çadır tabanları en çabuk yıpranan bölümlerden biri olduğu için çadırı kesici ve sivri taşların bulunduğu yerlere kurmamak önemlidir.

Çadırların birleşme bölümlerinde kullanılan en iyi dikiş yöntemi iki kumaşın üst üste katlandığı ve beraber dikildiği yöntemdir. Normal dikiş bir çadırda oluşabilecek gerilmelerin hiçbirine dayanamayacaktır. Dikişler eşit aralıklı olmalı ve eşit bir gerginliğe sahip olmalıdır. Çadırlardaki ideal dikiş sıklığı santimetreye 3 yada 4 adet dikiştir.

Poller (Çubuklar)

Poller içi boş alaşım çubuklardır. Bir kaç parçadan oluşurlar ve bu parçalar birbirlerine lastiklerle birleştirilmiştir. Bu sayede pollerin parçalarının kaybolması ya da sıralarının karıştırılması önlenmiş olur. Üçgen çadırlarda kullanılan poller dışındaki poller esnektirler.

Poller genelde fiberglas veya alüminyum alaşımlardan yapılır. Fiberglas poller daha ucuz, daha hafif olmalarına karşın dağda kullanılabilecek kadar dayanıklı değillerdir. En büyük dezavantajlarından biri ise soğuk havalarda esnekliklerini kaybetmeleri ve çok çabuk kırılabilmeleridir.
Alüminyum poller de kendi aralarında farklılıklar gösterir. Dünyadaki en kaliteli alüminyum poller Amerika`da yapılan 7075T9 cinsi alüminyum alaşımdan yapılmış pollerdir. Avrupa`da ise genelde kalite olarak 7075T9`a oldukça yakın olan 7001-T6 kullanılmaktadır.

Günümüzde farklı üreticiler karbon grafit, titanyum, grafit epoksi ve boron fiberglastan yapılma çadır polleri ile ilgili araştırmalar yapmaktadırlar.

Çadırların genel özelliklerini anlattıktan sonra farklı amaçlar için kullanılan çadırlara da bakmalıyız.

Üç mevsimlik çadırlar

Bu çadırlar hafif olmaları için dizayn edilmişlerdir. Genelde ufak ve taşıması kolay çadırlardır ve iyi bir satıha doğru ve sağlam bir şekilde kurulduklarında kötü havaya dayanabilirler. Çadırın içinde yemek yapacak yer olmayabilir ve bu çadırların havalandırmaları da genelde buna uygun değildir. Çok yağışlı havalarda iç tente yoğunlaşma nedeniyle ıslanabilir. Aşırı olmadığı sürece kötü hava şartlarına dayanmalarına rağmen bu şartlarda bu tip çadırların kullanımları konforsuz olabilir, ve temelde kötü hava şartlarında kullanılmak üzere üretilmemişlerdir.

Dört mevsimlik çadırlar

Bu çadırlar genelde daha büyüktürler ve kötü hava şartlarına karşı daha dayanıklıdırlar. Daha iyi bir havalandırmaya sahiptirler, çapraz rüzgarlara karşı daha dayanıklıdırlar ve yemek yapmaya uygun korumalı, iyi hava alan bagajları vardır.

Dört mevsimlik ana kamp çadırları

Bu çadırlar üç mevsimlik ana kamp çadırlarına benzerler fakat kötü havalara karşı daha dayanıklıdırlar. Uzun süre aynı yerde kurulu kalabileceklerinden her yönden rüzgara karşı daha dayanıklıdırlar ve yemek yapmak için büyük ve iyi havalanan bagajları vardır.

Tek katlı Nefes Alabilir çadırlar

Bu çadırlar su geçirmez/nefes alabilir tek bir dış katmandan yapılmışlardır. Tek kat olmaları nedeniyle eş dayanıklıktaki çadırlara göre daha hafiftirler. Su geçirmez/nefes alabilir kumaşların basınç, sıcaklık ve nem farkı ilkesine göre çalışmasından dolayı bu tip çadırlar soğuk ve kuru hava şartları için uygundur. Genel kullanımları yüksek irtifa teknik tırmanışlarıdır.